بسم الله الرحمن الرحیم
دیکلوفناک
دیکلوفناک (به انگلیسی: Diclofenac)
رده درمانی: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
اشکال دارویی: قرص، آمپول، ژل و شیاف
محتویات
موارد مصرف
دیکلوفناک به عنوان کاهنده درد، تحریک، تورم و خشکی مفصل در آرتریت، نقرس و سایر بیماری‌های روماتیسمی و نیز برای درمان دیگر موارد درد مثل سردرد، درد عضلانی، درد قاعدگی، درد پس از جراحی و زایمان نیز استفاده می‌شود.[۱]
مکانیسم اثر
دیکلوفناک از مهارکننده‌های قوی آنزیم سیکلواکسیژناز است. آنزیم سیکلواکسیژناز باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندینها می‌شود. حداقل دو ایزوفرم سیکلواکسیژناز وجود دارد: Cox-1 و Cox-2. این دارو با مهار سیکلواکسیژناز تولیدپروستاگلاندین‌ها و ترومبوکسان را کاهش می‌دهد و به این روش اثر ضد درد و التهاب خود را نشان می‌دهد.
جذب ودفع دارو
دیکلوفناک از راه‌های‌خوراکی، تزریقی یا شیاف استفاده می‌شود.
موارد منع مصرف
- در بیماران حساس به آسپیرین یا دیگر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی،
- در بیماران دچار پورفیری کبدی نباید مصرف شود.
- آلرژی به شیر
- حول و حوش جراحی عروق کرونر
- در بیماران دچار اختلالات کلیوی، کبدی یا قلبی با احتیاط و با حداقل میزان ممکن به‌کار رود. در ضمن وضعیت عملکرد کلیه مرتباً کنترل گردد.
- در بیماران دچار زخم معده فعال از مصرف آن خودداری شود. همچنین بیماران با سابقه زخم بهتر است از مصرف این دارو پرهیز نموده و در صورت بروز صدمات معدی - روده‌ای مصرف آن قطع‌گردد.
- این دارو در افراد پیر و همچنین افرادی که سابقه حمله آسم و حساسیتی دارند بااحتیاط مصرف شود.
- طی ۲ سال گذشته گزارشات متعددی از فلج ناشی از تزریق دیکلوفناک در کودکان زیر ۱۳ سال به مرکز ثبت و بررسی عوارض جانبی داروها ارسال شده است.
عوارض جانبی احتمالی
عوارض گوارشی شامل تهوع، اسهال و خونریزی یا زخم معده ممکن است بروز نماید. واکنش‌های‌آلرژیک بویژه آنژیوادم، برونکواسپاسم و بثورات جلدی و نیز عوارضی نظیر سرگیجه، سردرد، اختلالات شنوایی مانند وزوز گوش و دفع خون از ادرار ممکن‌است ایجاد گردد.
تداخل‌های دارویی
در مصرف هم‌زمان بامهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده‌آنژیوتانسین (ACE)، سبب مهار اثر ضدفشار خون این داروها گردیده، و احتمالاخطر نارسایی کلیوی و بالا رفتن پتاسیم خون راافزایش می‌دهد. مصرف داروهای ضدمیکروبی از دسته کینولون‌ها مثلسیپروفلوکساسین همراه‌دیکلوفناک خطر بروز تشنج را افزایش‌می‌دهند. خطر سمیت کلیوی در صورت‌مصرف هم‌زمان سیکلوسپورین ودیکلوفناک افزایش می‌یابد. دفع لیتیوم و نیز احتمالاً متوترکسات به‌وسیله این‌دارو کاهش یافته، سمیت آنها افزایش می‌یابد. عوارض گوارشی شامل تهوع، اسهال، و نیز گاهگاهی خونریزی یا زخم ممکن است بروز نماید.
خطر حملات قلبی و سکتهٔ مغزی
یک نهاد ناظر بر مقررات بریتانیا توصیه کرده است کسانی دارای مشکلات قلبی هستند مصرف این دارو را متوقف کنند. به گفتهٔ این نهاد این دارو می‌تواند احتمال خطر حملات قلبی و سکتهٔ مغزی برخی از بیماران را افزایش دهد. این توصیه پس از بررسی خطرات ناشی از این دارو در اروپا ارائه شده است. آنها از این دارو به عنوان دارویی مسکن برای سر درد، دردهای کمر و آرتروز استفاده می‌کردند. این ناظر همچنین به افراد سیگاری، کسانی که دارای فشار خون بالا هستند، افراد دیابتی و هم چنین کسانی که کلسترولخونشان بالاست توصیه کرده است قبل از مصرف دیکلوفناک با پزشک خود مشورت کنند. هم چنین اضافه کرده است که استفاده از این دارو به جزء افرادی که در معرض خطرند می‌تواند به عنوان مسکنی قوی و مطمئن برای سایر افراد استفاده شود.[۲]
- در برخی از موارد تزریق عضلانی آمپول دیکلوفناک تولید داخل در ایران (بخصوص در افراد زیر ۱۸ سال) موجب بروز عوارض جانبی موضعی در محل تزریق مانند آبسه و اختلال عملکر عصب اندام تحتانی گردیده است لذا محدودیتهایی از سوی وزارت بهداشت در این خصوص وضع شده است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «دیکلوفناک» (فارسی). وب‌گاه رازی. بازبینی‌شده در فروردین ۱۳۸۸.
- ↑ «هشدار در مورد مصرف داروی مسکن دیکلوفناک». بی‌بی‌سی فارسی، 8 تیر 1392. بازبینی‌شده در 18 ژوئیه 2013.
